टक्कर दिन मस्कले ल्याएको “ग्रोकिन्पिडिया” विवादमा — अधिकांश पेज विकिपिडियाबाटै कपी

Musk को आफ्नै एआई-आधारित इनसान (encyclopedia) Grokipedia को अक्टोबर 2025 अन्ततः सार्वजनिक भएको छ। यो वेबसाइटले लगभग ८० लाख (8 hundred thousand-plus) लेखहरु भएको दाबी गर्छ।

1. कपी/बहु मिल्ने पाठ – धेरै Grokipedia का पृष्ठहरू आधिकारिक रुपमा Wikimedia Foundation द्वारा सञ्चालित Wikipedia बाट लिइएका देखिएका छन् — कहिले-कहिले “The content is adapted from Wikipedia, licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0” भन्ने सूचना राखिएका छन्।
2. विश्वसनीयता र पक्षपाती विषयहरू – Grokipedia का केही लेखहरूमा तथ्य पुष्टि कमजोर र राजनीतिक/वैचारिक पूर्वाग्रह अधिक रहेको उजागर भएको छ। उदाहरणका लागि, यो Wikipedia को तुलनामा धेरै सान्दर्भिक विवादित विषयहरूलाई फरक तरिकाले अघि ल्याएको छ।
3. मानब-सम्पादन अनुपस्थितिमा धक्का – Wikipedia जस्तै धेरै स्वयंसेवक लेखक/सम्पादक नभएको, प्रयोगकर्ताले स्वतन्त्र रुपमा सम्पादन गर्न नसक्ने शैली देखिएको छ।

किन यो महत्त्वपूर्ण छ?

• इन्टरनेटमा ज्ञान साझा गर्ने स्रोतका रुपमा Wikipedia को भूमिका निकै ठूलो छ। Grokipedia जस्तो विकल्पले त्यो स्रोतमा विश्वासलाई प्रभावित गर्न सक्छ।
• यदि एक नयाँ प्लेटफर्मले ठूलो मात्रामा Wikipedia को सामग्री अनुकरण (copy) गर्छ र त्यसमा नयाँ तथ्य-सत्य जाँची नभएको खण्डमा, “ज्ञानको स्रोत” को रुपमा जोखिम हुन्छ।
• साथै, लेख समावेशन वा “अनुकूलन” गर्दै गर्दा बीज-पूर्वाग्रह (bias) वा स्केलहार (skew) को समस्या उठ्न सक्छ, जसले तथ्य-आधारित जानकारीलाई कमजोर बनाउँछ।

भविष्यमा के हेर्न बाँकी छ?

• Grokipedia ले कसरी लेखहरुको स्रोत खुलस्त पार्नेछ र “अनुकूलन/कपी” को सीमा निर्धारण गर्नेछ?
• यो प्लेटफर्मले निष्पक्षता (neutrality) कायम राख्न सक्नेछ कि छैन?
• Wikipedia लगायत अन्य ज्ञान स्रोतहरु सँग प्रतिस्पर्धा गर्दा पाठक / प्रयोगकर्ताले के फरक अनुभव गर्नेछन्?
• यसले इन्टरनेटमा “एआई द्वारा उत्पादित जानकारी” को विश्वसनीयता विषयलाई कसरी प्रभावित गर्नेछ?